سبک زندگی در نگاه اسلامی

سبک زندگی در نگاه اسلامی

تمدن نوين اسلامي بر مبناي انسانlrm;شناسي اسلامي است و البته بين انسان اسلام و انسان اروپا و غرب خيلي تفاوت است. در روايات از ائمه معصومين^{عليهم السلام}آمده است كه خداوند میshy;فرمایند: <<لايَسعَني اَرضي وَ لاسَمائي وَ لکن يَسعَني قَلب عَبدي المؤمِن؛ زمين و آسمان گنجايش مرا ندارد، قلب بنده مؤمنم گنجايش من را دارد.>>[3]بر اين روايت، روايت ديگري بار ميshy;شود و آن اين است: <<مَن زارَ اَخاهُ مُؤمِنُ کَمَن زارَ اللهُ في عَرش>>، کسي که مؤمني را ديدار ميlrm;کند، مثل اين است که خدا را در عرش زيارت کرده است. غرب در خصوص اين معني، از انسان چه ميlrm;فهمد؟ هيچ!

ماهیتِ سبک زندگی چیزی است که جدیداً پدید نیامده است بلکه این اصطلاح و عبارتِ <<سبک زندگی>> است که به تازگی پدید آمده است. پیش از این فقط انبیاء و اوصیاء بوده اند و فقط دینِ الهیبوده است که به سبک زندگی بسیار اهمیت داده و جزئیاتی را در سبک زندگی و رفتارهای ظاهری پیروان خود مورد توجه قرار می داده است. لذا باید از جهان روشن فکری غرب سپاسگزار باشیم که موضوعِ سبک زندگی را طرح کرده است! چون باعث می شود احادیث و سخنان انبیاء و اولیاء بیشshy;تر شنیده و مطالعه شود. نه اینکه چون غربی ها این موضوع را مطرح کرده اند ما به جهت تقلید، دنبال آنshy;ها راه بیافتیم، بلکه از این جهت که مردم دشمن چیزهایی هستند که نمی فهمند <<النَّاسُ أَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا>>[4]. لذا بسیاری از دشمنی ها با معارف دینی (به خصوص وقتی به جزئیات رفتاریِ انسان ها مربوط می شود)، از سرِ جهل است و اگر این جهل برطرف شود بسیاری از این دشمنی ها با دین از بین می رود.

در ابتدا باید گفت منظور از <<سبک زندگی>> فرهنگ نیست، فرهنگ اموری را که اعمّ از سبک زندگی هستند (مانند عقاید و نگرش ها) را نیز در برمی گیرد. در واقع سبک زندگی فقط به بخشی از فرهنگ اطلاق می شود، آن بخشی که به رفتار ظاهری انسان و به ظاهر انسان باز می گردد. در واقع سبک زندگی به آن بخشی از ظاهر و رفتار ظاهری انسان بازمی گردد که قابل مدیریت است و خصوصاً به زیبایی و خوشایندی نیز ربط پیدا می کند. البته ممکن است کسی سبک زندگی خود و همین ظاهر خود را بر اساس عقایدش تنظیم کند ولی حتماً از این عقاید خوشش می آمده که ظاهر خود را بر اساس آن درست کرده است. دیگرانی که این عنوان را استفاده می کنند به خوشایندیِ او کار دارند و به اینکه آیا ناشی از عقیدهshy;ی اوست یا نه، کاری ندارند. به عنوان مثال در سبک زندگی مسلمانان در بسیاری از نقاط، لباس ماه محرّم و لباس عزا مشکی است و ممکن است در منطقهshy;ی دیگری برای عزاداری لباس دیگری مرسوم باشد.

سبک زندگی با اخلاق متفاوت است. لذا باید بگوییم که اسلام فقط با اخلاقِ ما کار ندارد بلکه با سبک زندگیِ ما نیز کار دارد. به طور مثال این که عصبی مزاج هستیم یا نه، جزء سبک زندگی نیست (بلکه به اخلاق مربوط می شود)، اما اینکه چگونه عصبانیت خود را ابراز کنیم جزء سبک زندگی است. مثلاً با ناسزا گفتن، فریاد زدن، شکستن ظروف و ... عصبانیت خود را بروز دهیم جزء سبک زندگی محسوب می شود. اینکه ما آدمِ کریم و باسخاوتی هستیم ربطی به سبک زندگی ندارد ولی اینکه حاتم بخشیِ خود را چگونه بروز می دهیم به سبک زندگی مربوط می شود.

سبک زندگی فقط ظاهر رفتار را شامل نمی شود که احیاناً زیبایی هایی نیز داشته باشد. بلکه این ظاهر رفتار وقتی دو ویژگی پیدا می کند عنوان سبک زندگی بیشshy;تر به آن انطباق پیدا می کند:

1-رفتار ظاهری و عادت رفتاریِ یک شخص در جامعه تبدیل به یک رسم یا عادت فردی شود.

2- جمعی از انسان ها این ظاهر و روش را برای خودشان انتخاب کرده باشند.

___________________________________________________

پی نوشت ها